Portal dla Mam
W okresie wewnątrzmacicznym pępowina łączy dziecko z łożyskiem i tym samym zapewnia maluchowi dopływ tlenu i substancji odżywczych od matki, dodatkowo umożliwia też usuwanie produktów przemiany materii w czasie całej ciąży. Po urodzeniu się maleństwa, jeszcze na sali porodowej, położna jałowo przecina pępowinę po wcześniejszym zaciśnięciu około 2 cm od powierzchni brzuszka dziecka. Powstały w ten sposób kikut pępowiny zabezpiecza się jałowym gazikiem.
Jak wygląda kikut pępowiny?
Przez pierwsze 24 godziny kikut pępowiny jest wilgotny, jego kolor jest białoniebieski. W późniejszym okresie czasu kikut pępowiny ulega wysuszeniu, a jego kolor staje sie brązowoczarny. Przy wychodzeniu ze szpitala do domu kikut pępowiny jest cały czas obecny i odpadnie on dopiero w domu. Zwykle kikut pępowiny odpada mniej więcej po 5-15 dniach.
Jak powinna wyglądać prawidłowa pielęgnacja kikuta pępowiny?
Kikut pępowiny jest miejscem, które bardzo łatwo może ulec zakażeniu i tym samym spowodować u maleństwa rozwój poważnej infekcji. Dlatego też bardzo ważną sprawa jest, aby dbać o jego higienę we właściwy sposób. Co zatem należy robić? Przede wszystkim kikut pępowiny powinien mieć zapewniony dostęp świeżego powietrza, dlatego też nie powinien być on zakryty pieluszką. Można kupić pieluszki ze specjalnym wycięciem na pępek, jednak jeśli nie mamy w domu takich pieluszek, wystarczy zawinąć brzeg zwykłej pieluszki poniżej kikuta pępowiny.
Czym należy oczyszczać kikut pępowiny?
Według najnowszych zaleceń należy prowadzić tzw. suchą pielęgnację pępka. Powinien być on cały czas czysty i suchy. Należy zatem raz dziennie, a w razie potrzeby częściej, przemywać kikut pępowiny czystym gazikiem zwilżonym w wodzie. Po przemyciu należy kikut pępowiny dokładnie osuszyć. Do odkażania pępka można natomiast stosować Octenisept.
Czy można smarować kikut pępowiny i pępek spirytusem lub roztworem pyoctaniny?
Najnowsze badania udowodniły, ze stosowanie do pielęgnacji pępka roztworu spirytusu lub pyoctaniny może opóźniać odpadanie kikuta pępowiny, dlatego obecnie takie postępowanie nie jest w ogóle zalecane.
Czy w czasie kąpieli można moczyć kikut pępowiny?
W czasie kąpieli nie powinno moczyć sie kikuta pępowiny specjalnie, jednak jeśli myjąc dziecko niechcący ochlapiemy kikut pępowiny wodą, to nie stanie sie nic złego. Należy jedynie po kąpieli dokładnie osuszyć kikut pępowiny.
Co powinno zaniepokoić rodziców w czasie pielęgnacji kikuta pępowiny i pępka?
Przede wszystkim niepokój powinien wzbudzić nieprzyjemny zapach, jak również zaczerwienie i obrzęk oraz nadmierne ucieplenie kikuta pępowiny oraz pępka. Również obecność ropy u nasady kikuta lub w dnie pępka oraz krwawienie z pępka powinno skłonić rodziców do natychmiastowej wizyty u lekarza. O czym mogą bowiem świadczyć takie objawy? Zaczerwienie, obrzęk i nadmierne ucieplenie oraz obecność ropy świadczą zwykle o zakażeniu tej wrażliwej okolicy i o infekcji – będzie wtedy trzeba włączyć właściwe leczenie, prawdopodobnie zajdzie potrzeba zastosowania antybiotyku miejscowo lub ogólnoustrojowo. Obfite krwawienie z pępka może natomiast sugerować zaburzenia w układzie krzepnięcia krwi, co wymaga natychmiastowej konsultacji z lekarzem i wykonania badań laboratoryjnych, które ostatecznie rozwieją wszelkie wątpliwości, na tej podstawie lekarz będzie mógł zalecić właściwe dalsze postępowanie.
O czym może świadczyć brak odpadnięcia kikuta pępowiny po 15 dniach?
Nieodpadnięcie kikuta pępowiny po tym czasie czasami może mieć związek z niską masą urodzeniową dziecka. Często kikut pępowiny utrzymuje się dłużej po porodzie przedwczesnym oraz po porodzie na drodze cięcia cesarskiego. Zdarza się, że kikut, który za długo nie odpada, pielęgnowany był za pomocą spirytusu lub roztworu pyoctaniny. Ponadto, zaburzona funkcja neutrofilów (rodzaj białych krwinek) oraz przetrwały przewód łączący pępek z pęcherzem moczowym (bardzo rzadka wada wrodzona) mogą przyczyniać się do nieodpadania kikuta pępowiny. Zdarza się również, że w pępku i na kikucie pępowiny powstaje tzw. ziarnina, czyli tkanka o nierównej powierzchni. Jej obecność wymaga kontaktu z chirurgiem, który zaleci właściwe postępowanie.
Czy pielęgnowanie kikuta pępowiny i pępka boli naszego maluszka?
Nie. Jeśli w okolicy nasady kikuta pępowiny i dna pępka nie stwierdza sie stanu zapalnego, to okolica ta nie jest dla naszego maluszka bolesna i możemy ją bez wyrządzania dziecku krzywdy pielęgnować. Obecność kikuta pępowiny nie zwalania nas także z obowiązku kładzenia dziecka na brzuszku, aby mogło ono ćwiczyć mięśnie – leżenie na brzuszku z kikutem pępowiny także nie boli i nie upośledza ruchów maluszka.
Właściwa pielęgnacja kikuta pępowiny i pępka jest bardzo ważna, bowiem dzięki niej nie dopuścimy do rozwoju stanu zapalnego. Bardzo często rodzice boją się pielęgnować kikut, bowiem mają wrażenie, że malucha to boli – nie jest to prawda, dlatego nie można się bać tej prostej codziennej czynności!
Więcej o pielęgnacji noworodka przeczytasz na https://www.doz.pl/czytelnia/a21-Troska_o_nowe_zycie
Autor: lek. med. Anna Posmykiewicz
